هر مجسمه بیانگر یک اندیشه ، فرهنگ و تمدن است . فرهنگ و اندیشه ای که گاهی اوقات از ورای قرن ها با انسان سخن می گوید و این نشان می دهد که هنر مجسمه سازی راهی مناسب برای بیان و اشاعه فرهنگ و اندیشه انسانی است . دانشجویان این رشته در آغاز الفبای حجم و مجسمه سازی را فرا می گیرند و در مرحله بعد نسبت به طبیعت شناخت پیدا می کنند و یاد می گیرند که چگونه از طبیعت برای ساخت مجسمه الهام بگیرند و سپس از طبیعت عبور کرده و آن را پالایش می کنند و در نهایت ترکیب می کنند و ماده جدید به دست می آورند .
دروس های این رشته در طول تحصیل شامل : دروس پایه ؛ مبانی هنرهای تجسمی ، طراحی پایه ، هندسه ، کارگاه چاپ دستی ، کارگاه نقاشی نقاشی عمومی، کارگاه مواد و روش های ساخت ، تجزیه و تحلیل و نقد آثار هنری ، هنر و تمدن اسلامی ، آشنایی با هنر در تاریخ، آشنایی با موزه ها ، تاریخ عمومی حجم سازی ، آشنایی با هنرهای سنتی . دروس اصلی و تخصصی ؛ نقش برجسته ، کارگاه مجسمه سازی تخصصی ، فرم و فضا ، رابطه مجسمه سازی با محیط ، کارگاه مجسمه سازی عمومی ، آشنایی با فنون قالبگیری ، کارگاه طراحی تخصصی ، کارگاه برنزریزی ، کارگاه سرامیک ،آشنایی با طرح و ساخت سکه ، تجزیه و تحلیل و نقد آثار مجسمه سازی ، طرح جامع مجسمه سازی ، عکاسی ، کارگاه ارتباط تصویری ، پروژه .
دانشگاه های پذیرنده : تهران – هنر تهران ( کرج ) – نیشابور
نظرات دانشجویان این رشته :
← در این رشته بدیهیات تکنیکی مجسمه سازی را فرا خواهید گرفت و برای فعالیت کارگاهی در اختیارتان قرار می گیرد . اما تنها مطالعات و تجربیات شخصی هر فرد نگاه او را می سازد و کمتر پیش می آید استادی برای شکل گیری نگاه شما وقت بگذارد . اما به طور مشخص مجسمه صحنه ای از یک تئاتر است که هنرمند تصمیم می گیرد آن را جاودانه سازد ( این وجه تشابه برای ارتباط مستقیم این دو رشته با فضا است )
در این رشته دانشجو درباره تاریخچه ی فرش ، جامعه شناسی فرش ، انواع بافت ، ابزار بافت ، طراحی ، رنگ و الیاف فرش اطلاعات لازم را به دست می آورد . همچنین با فرش های مناطق مختلف جغرافیایی ایران که از نظر الیاف ، طرح و رنگ متفاوت است ، آشنا می گردد . این رشته شامل پنج گرایش مرمت و تکمیل ، طراحی ، رنگرزی ، بافت و سایر زیرانداز ها است که گرایش مرمت و تکمیل بیشتر به تکنولوژی فرش می پردازد ؛ یعنی دانشجو با الیاف ، رنگ ، رنگرزی شیمیایی و سنتی ، انواع بافت ، دارکشی فرش ، انواع گره ، نحوه حفظ کیفیت و ابعاد فرش و مرمت فرش آشنا می شود و در گرایش طراحی ، دانشجو درباره انواع مختلف نقش های قالی های ایرانی اطلاعات گسترده تری به دست می آورد و درباره طراحی قالی و تا حدودی گلیم آموزش می بیند .
دروس این رشته در طول تحصیل شامل : شیمی عمومی ، هندسه نقوش در هنرهای سنتی ایران ، هنر و تمدن اسلامی ، آشنایی با هنر در تاریخ ، کارگاه طراحی پایه ، تاریخ فرش ، عکاسی ، جامعه شناسی فرش ، آشنایی با هنرهای سنتی ایران ، کارگاه بافت قالی ، شناخت و ارزیابی فرش دست بافت ، اصول رنگرزی ، کارگه طراحی سنتی ، آشنایی با مواد اولیه و ابزار ، کارگاه مرمت و نگهداری قالی ، کنترل کیفی استاندارد های فرش ایران ، جغرافیای فرش ، سیر تحول و تطور نقوش و نماد ها ، علوم الیاف ، ریسندگی ، زیبایی شناسی فرش ایران ، اقتصاد فرش ایران .
دروس تخصصی گرایش مرمت و تکمیل : آشنایی با اصول غبارگیری و شستشوی فرش ، بررسی طرح ها و نقوش قالی ایران ، کارگاه بافت گلیم ، کارگاه بافت قالی ، مرمت و نگهداری گلیم و سایر زیراندازها ، مرمت قالی ، شناخت مواد ویژه مرمت قالی ، رنگرزی سنتی، کارگاه رنگرزی شیمیایی .
دروس تخصصی گرایش طراحی : کارگاه طراحی گلیم و سایر زیراندازها ، بررسی طرح ها و نقوش قالی ایران ، کارگاه طراحی قالی ، کارگاه نگارگری ، کارگاه رنگ و نقطه ، شناخت انواع مختلف نقوش قالی های ایران .
دروس تخصصی گرایش رنگرزی : کارگاه رنگرزی سنتی ، کارگاه رنگرزی شیمیایی ، شیمی تجزیه و آزمایشگاه ، شیمی و تکنولوژی مواد رنگرزی و آزمایشگاه تکنولوژی رنگ ، فیزیک الیاف و آزمایشگاه .
دروس تخصصی گرایش سایر زیراندازها : کارگاه بافت گلیم ، کارگاه بافت سوماک ، کارگاه بافت زیلو ، کارگاه بافت گلیم های یک رو ، کارگاه بافت گبه و سایر قالی های ایلیایی ، کارگاه بافت طراحی گلیم و سایر زیراندازها ، کارگاه مرمت و تکمیل انواع گلیم و سایر زیر اندازها ، جغرافیای گلیم و سایر زیراندازها ، بررسی نقوش و نمادها در گلیم و سایر زیراندازهای سنتی ایران ، پژوهش در نقش و رنگ و سایر زیراندازهای ایران .
دانشگاه های پذیرنده : بیرجند – سمنان – شهرکرد – کرمان – شیراز – کاشان – هنر اسلامی تبریز – هنر اصفهان – هنر تهران- لرستان – غیرانتفاعی جهاد یزد
نظرات دانشجویان این رشته :
←به دوستانی که قصد ادامه تحصیل در رشته فرش را دارند توصیه می کنم با دقت بیشتری دست به این انتخاب بزنند چرا که ، متاسفانه امکان ادامه تحصیل را در مقاطع بالاتر از کارشناسی نه در کشور خودمان و نه حتی در کشوری دیگر موجود نیست و با توجه به وضعیت بد صادرات که دامن گیر فرش های ایرانی شده ورود به بازار کار بسیار دشوار است . پس اگر با نگاه کردن به رنگ ها و نقش های فرش بی نظیر ایرانی به وجد می آیید و دوست دارید رنگ و نقش بزنید و با علاقه ایده های خود را به دار قالی گره بزنید کفش های پولادین خود را بپوشید و با لبخند و تلاش و کوشش وارد این رشته شوید چرا که هنوز جهان در آرزوی قدم زدن به فرش های ایران است .
رشته نقاشی فضایی را ایجاد می کند که هر دانشجوی خلاق متناسب با توان ، سلیقه ، دانش و ذهنیت خویش ، دنیای خاص آفرینندگی خود را در آن می یابد و در نتیجه می تواند آثاری را خلق کند که باعث تحول خود و در مرحله بعد جامعه اش گردد . این رشته به آموزش سبک های برجسته نقاشی معاصر ایران و جهان می پردازد و در کنار آن دانشجویان دروسی مثل طراحی ، اطلاعات و مبانی هنرهای تجسمی ، تاریخ هنر و تاریخ عمومی نقاشی را می گذرانند . یک دانشجوی رشته نقاشی در طی تحصیل در دانشگاه می آموزد که خوب ببیند ، تحلیل کند ، دانش خود را وسعت ببخشد و آن چه را که یاد گرفته است در سطوح مختلف اشاعه بدهد . به همین دلیل اگر فردی قریحه و ذوق نقاشی نداشته باشد ، با ورود به رشته نقاشی فقط یکسری اطلاعات به دست می آورد و بازدهی نخواهد داشت .
دروس این رشته در طول تحصیل شامل : مبانی هنرهای تجسمی ، کارگاه طراحی ، کارگاه عکاسی پایه ، هندسه مناظر و مرایا ، کارگاه چاپ های دستی ، کارگاه حجم سازی ، تجزیه و تحلیل و نقد آثار هنرهای تجسمی ، هنر و تمدن اسلامی ، آشنایی با هنر در تاریخ ، کارگاه طراحی دو ، نقاشی دیواری ، کارگاه نقاشی دیواری ، کارگاه نقاشی ، تاریخ عمومی نقاشی ، تجزیه و تحلیل و نقد آثار نقاشی ، کارگاه طراحی سه ، کارگاه نقاشی دو ، کارگاه نقاشی سه ، مرمت آثار نقاشی ، طرح عملی جامع ، طرح و رساله نهایی .
دانشگاه های پذیرنده : الزهرا(س) – تهران – زنجان – سمنان – کرمان – اهواز – رشت – هنر اصفهان – هنر تهران – یزد – نیشابور – غیرانتفاعی علم و فرهنگ تهران – غیر انتفاعی آپادانا شیراز – غیرانتفاعی ارم شیراز – غیرانتفاعی جهاد یزد – غیرانتفاعی سوره تهران – غیرانتفاعی فردوس مشهد – غیرانتفاعی کمال الملک نوشهر – غیر انتفاعی مارلیک نوشهر – غیرانتفاعی مازیار نور – غیرانتفاعی هنر شیراز .
نظرات دانشجویان این رشته :
← بهترین امکان بهره مندی از تکنیک های متفاوت نقاشی ، استفاده از استادهای متفاوت و آشنایی با روش های متفاوت آنها است. زیرا اگر خود را با سلیقه یک استاد هماهنگ کنید ، سبک شخصی خود را به دست نمی آورید و اساتید معمولا با سلیقه خودشان آموزش می دهند و بیشتر تمایل دارند دانشجو را به سلیقه خودشان نزدیک کنند . در ضمن تنها تکنیک کار شده در دانشگاه رنگ روغن و اکرولیک بود.
رشته موسیقی دارای دو بعد فن و تکنیک و درک هنر موسیقی است . در بعد فن و تکنیک ، برنامه ی رشته ی موسیقی بر این اساس تدوین شده است که دانشجویان به صورت تخصصی در یک زمینه مشخص ؛ یعنی نوازندگی یک ساز ایرانی یا جهانی آموزش ببینند . در این میان ، سازهای ایرانی شامل یکی از سازهای تار ، سه تار ، قانون ، نی ، کمانچه ، قیچک ، بربط یا عود ، سنتور و رباب می شود و سازهای جهانی شامل پیانو ، ویالون ، گیتار ، کلارینت ، آبوا و فلوت می گردد . متقاضی این رشته بدون شک نمی تواند در مدت یک سال ، دو سال یا حتی چهار سال نوازندگی در رشته موسیقی حرفی برای گفتن داشته باشد . به همین دلیل دانشجوی این رشته باید از سنین کودکی یا نوجوانی ، ساز را درست یاد گرفته و حداقل در نواختن یک ساز ایرانی یا جهانی مهارت داشته باشد و دانشگاه برای او کلاس سیزدهم باشد .
دروس مشترک در بین گرایش های مختلف موسیقی : تحلیل مبانی نظری موسیقی ، سرایش ، تاریخ موسیقی ایران ، پیانو عمومی ، تربیت شنوایی ، تاریخ موسیقی جهان ، سازشناسی موسیقی جهان ، شناسایی سازهای ایران ، هارمونی .
دروس تخصصی گرایش نوازندگی موسیقی جهان : ساز جهانی ، مبانی صداشناسی ، ارکستر جهانی – همراهی ، آواز جمعی ، فرم موسیقی ، اجرای صحنه ای آواز جمعی ، اجرای صحنه ای ساز جهانی ، همنوازی ، دشیفراژ ، اجرای پایانی .
دروس تخصصی گرایش موسیقی نظامی : پیانو اختصاصی ، هارمونی ، اصول آهنگسازی ، تربیت شنوایی ، کنتراپون ، گروه نوازی ، ارکستر ، آشنایی با دستگاه های موسیقی ایران ، پیوند شعر و موسیقی ، ساز بادی ، باندهای نظامی ، ارکستراسیمون سمفونیک ، رهبری ارکستر سمفونیک و نظامی ، تاریخ موسیقی نظامی ، اجرای پایانی .
دانشگاه های پذیرنده : تهران – رشت – هنر تهران ( کرج )
نظرات دانشجویان این رشته :
← متقاضی این رشته باید از کودکی با موسیقی آشنا باشد و راه زندگی خود را از ابتدا انتخاب کند . برای من که ساز ایرانی می زنم امکان ادامه تحصیل در خارج ایران امکان نداشت و حتی برای اجراهای خود به دلیل اینکه زن هستم با مشکل روبرو بودم . به علاوه این که دانشگاه در کنار راهی است که من انتخاب کردم و فقط به دلیل فضایی که دارد برای ایجاد ارتباطات مناسب است و من خود ، راه اصلی ام را انتخاب کردم . اگر کسی بخواهد موسیقی بخواند باید شرایط جامعه اش را بشناسد و سختی ها در نظر بگیرند .
تأسیس دانشکده هنرهای زیبا در سال 1318 صورت گرفته است ولی در سال 1384 طبق تصمیم هیأت امنای دانشگاه تهران و به منظور سرعت بخشیدن به رشد و توسعه علمی دانشگاه و تسریع در فرایندهای آموزشی و پژوهشی و اجرایی با توجه به گستردگی فعالیتها و تنوع چشمگیر رشتههای تحصیلی تصمیم به ارتقاءِ ساختار اداری از دانشکده به پردیس گرفته شد.
دانشکده هنرهای زیبا به دلایل زیر واجد ارتقاء از سطح دانشکده به پردیس بوده است:
1ـ مؤسس رشتههای هنری در ایران و منحصر به فرد بودن آن در کشور و حتی در منطقه پیرامونی
2ـ نقش مؤثر در تأسیس بسیاری از دانشکدههای هنری در ایران (نقش دانشآموختگان هنرهای زیبا در تأسیس گروههای آموزشی سایر دانشگاهها)
3ـ منحصر به فرد بودن دانشکده هنرهای زیبا در کشور و در منطقه پیرامونی
4ـ حضور دانشآموختگان پردیس در مقیاس جهانی و ملی به علت ارائه آثار برجسته هنری بسیاری از دانشآموختگان پردیس جزو مشاهیر برتر کشور و در مواردی جهان هستند.
5ـ کسب جوایز برتر در اکثر جشنوارههای هنری ایران و جهان چه از سوی دانشجویان، چه از سوی اعضای هیأت علمی و چه از سوی دانشآموختگان
ویژگیهای منحصربهفرد بالا موجب گردید تا دانشگاه تهران نسبت به تأسیس پردیس هنرهای زیبا و تغییر ساختار دانشکده هنرهای زیبا سابق که متشکل از 8 گروه آموزشی بوده به چهار دانشکده و یک گروه مستقل اقدام نماید، چهار دانشکده عبارتند از: دانشکده شهرسازی، دانشکده معماری، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشکده هنرهای نمایشی و موسیقی و گروه آموزشی مطالعات عالی هنر.
تاریخچه دانشکده هنرهای زیبا: (پردیس فعلی هنرهای زیبا)
در مهرماه 1318 بنا به توصیه و حمایت اسماعیل مرآت وزیر فرهنگ وقت، دانشکده هنرهای زیبا به جای مدرسه کمالالملک و مدرسه عالی صنایع پیشه و هنر و در ابتدا با نام «هنرکده» تأسیس گردید. قبل از دانشکده هنرهای زیبا، تنها مدرسه قابل اعتنا و مؤثر هنری در دوران معاصر، مدرسه کمالالملک بود که با کنارهگیری و درگذشت این استاد نقاشی، به مدرسه صنایع پیشه و هنر تبدیل شد. شاگردان کمالالملک اداره و تدریس در آن را به عهده گرفتند در همین زمان، با همکای پروفسور رولان دُوبرال فرانسوی و مهندس محسن فروغی مدرسهای با دورهای دوساله به نام مدرسه عالی معماری و به مدیریت استاد ابوالحسن صدیقی تاسیس گردید. ایجاد «هنرکده» سبب شد تا این مدرسه نوپا که چند ماهی از تأسیس آن نگذشته بود با مدرسه صنایع پیشه و هنر در هم ادغام شوند.
«هنرکده» ابتدا با سه شعبة معماری، نقاشی و مجسمهسازی در محل «مدرسة خان مروی» (محل مدرسة مروی فعلی واقع در خیابان ناصرخسرو، کوچة مروی) تأسیس شد. با موافقت وزارت پیشه و هنر، دروس شعبه معماری هنرسرای عالی و شعبه نقاشی و مجسمهسازی هنرستان عالی هنرهای زیبای نوین (که تابع آن وزارتخانه بود)، منحل و دانشجویان آنها به هنرکده، واقع در مدرسه مروی منتقل گردیدند. با پذیرفتن عدهای داوطلب جدید در قالب اساسنامه و آئیننامههای آموزشی، فعالیت هنرکنده آغاز گردید.
در سال 1321 هـ .ش، با تلاش مسئولین ذیربط، این هنرکده با عنوان «هنرهای زیبا» ضمیمه دانشگاه تهران گردید. مکان هنرکده در زیرزمین دانشکده فنی تشکیل گردید و سپس در سال 1328 به عنوان دانشکدهای مستقل به نام «دانشکده هنرهای زیبا» تغییر نام پیدا کرد. در شهریورماه 1328 یکی از کارگاههای دانشکده واقع در جنوب شرقی دانشگاه مورد استفاده قرار گرفت و یک سال بعد بنای دیگری نظیر آن آماده و به شعبه معماری اختصاص یافت. در بنای قبلی قسمت اداری و کتابخانه و کلاسهای درس و شعبه نقاشی مستقر گردیدند.
با تصمیم وزارت فرهنگ برای تأسیس هنرکده، در سال 1319 ـ آندره گدار برای برنامهریزی، راهاندازی و سپس سرپرست هنرکنده منصوب شد. وی از مهندسان شاغل در شرکت سنتاب، که اجرای ساختمانهای دانشگاه تهران را به عهده داشتند، برای تدریس دعوت نمود. مهندسان معمار دعوت شده عبارت بودند از: ماکسیم سیرو (فرانسوی) ـ رولان، دوبرول (فرانسوی)، موزر (سوئیسی)، محسن فروغی و خاچیک بابلیان (ایرانی). تعدادی از معلمان مدرسه صنایع پیشه و هنر نیز دعوت شدند تا تدریس نقاشی، موسیقی و مجسمهسازی را به عهده بگیرند. در سال 1331 به دنبال استعفای آندرهگدار و بازگشت به پاریس، محسن فروغی به عنوان اولین رئیس ایرانی دانشکده هنرهای زیبا انتخاب و تا سال 1341 در این سمت باقی ماند.
دانشکده هنرهای زیبا که با سه رشته معماری، نقاشی و مجسمهسازی آغاز به کار نمود، با گذشت نزدیک به هفتاد سال از تاسیس آن، اینک جایگاه ویژهای در دانشگاه تهران و نیز مجموعه آموزش عالی کشور در رشتههای هنر، معماری و شهرسازی دارد. یکی از قدیمیترین و بزرگترین دانشکدههای دانشگاه تهران میباشد، که خود دانشگاه مادر در کشور است. مجموعه رشتههای آن که در آغاز تاسیس سه رشته را شامل میگردید، اینک به بیش از 38 رشته و در تمام مقاطع کارشناسی، کارشناسیارشد و دکتری رسیده است.
پس از انقلاب اسلامی، درسال 1357 دانشکده هنرهای زیبا با پنج گروه آموزشی فعالیت آموزشی خود را ادامه داد. در روند توسعه آموزشی ـ پژوهشی، برنامههای دوره دکتری معماری و شهرسازی و نیز دورههای کارشناسیارشد و دکتری پژوهش هنر تدوین گردیدند. پس از تصویب شورای عالی گسترش دانشگاهها و از نیمسال دوم سال تحصیلی 71ـ1370، پذیرش دانشجویان دکتری شهرسازی، دکتری معماری، کارشناسیارشد ناپیوسته رشتههای طرحی صنعتی، پژوهش هنر و تصویرسازی آغاز و رشتههای موسیقی و مجسمهسازی نیز نوگشایی و شروع به فعالیت نمودند. رشته مجسمهسازی پس از انتقال هنرکده به دانشگاه به دلیل کنارهگیری آقای صدیقی تا زمان تصدی مهندس سیحون به ریاست دانشکده تعطیل شد. در زمان مهندس سیحون گروههای جدید آموزشی شهرسازی، هنرهای نمایشی و موسیقی به دانشکده اضافه گردید. در زمان دکتر مهدی کوثر گروه هنرهای تجسمی خود به پنج رشته نقاشی، مجسمهسازی، گرافیک، عکاسی و طراحی صنعتی تقسیم شد. در سال 1384 تبدیل دانشکده به پردیس هنرهای زیبا، پردیس مرکب از چهاردانشکده و یک گروه مستقل و یک پژوهشکده فرهنگ و هنر است پردیس اکنون دارای 105 عضو هیأت علمی در مرتبههای استادی، دانشیاری، استادیاری و مربی به تفکیک دانشکدهها و گروه مطالعات عالی هنر میباشد.
حوزه معاونت دانشجویی و فرهنگی
پردیس هنرهای زیبا در کنار سایر واحدهای پردیس وظیفه خطیر هدایت امور فرهنگی و سایر امور دانشجویی از قبیل تامین خوابگاه، تامین وامهای لازم دانشجویی، تامین مسائل تغذیة دانشجویی را به عهده دارد.
دو اداره در این حوزه مشغول انجام وظیفه هستند اداره امور فرهنگی و اداره امور دانشجویی.
کلیه فعالیتهای فرهنگی، حمایت و پشتیبانی از تشکلهای قانونی دانشجویی، حمایت از انجمنهای علمی، امور ورزشی پردیس کلیه رشتهها به عهده اداره امور فرهنگی است. امور تغذیه، خوابگاه، وامهای مختلف تحصیلی و مسائل مشاورهای از اموری هستند که اداره امور دانشجویی به عهده دارد.
این حوزه دارای برنامة مدون راهبردی است که براساس آن کلیه برنامههای خود را انجام میدهد. این برنامه طی 3 سال کار مشاورهای و بررسی میدانی تدوین و به تائید شورای فرهنگی پردیس رسانده است.
این حوزه با همکاری 10 کارشناس رسمی و پیمانی اداره میشود.
در حال حاضر 3000 دانشجو در رشتههای مختلف فعالیتهای فرهنگی، ورزشی خود را زیر نظر معاونت دانشجویی و فرهنگی دنبال میکنند.